Berichten

Borgmolen Burd Grou Friese Molendag 2022
Henk Brinkman

(video) Borgmolen Grou draait op 10e Friese Molendag

/in , , , /door

Grou / Video – De molenaars van Stichting Poldermolens De Lege Midden hopen komende zaterdag 14 mei genoeg wind in de zeilen te hebben om de Borgmolen op eiland de Burd te laten draaien. Molenaar Rienk van Schaik zal aanwezig zijn om belangstellenden over de molen en het vak van molenaar te vertellen. 

Het is weer feest tijdens de Nationale Molendag 2022! Honderden molens openen hun deuren en draaien op 14 en 15 mei. Dit jaar bestaat het Gilde van Vrijwillige Molenaars 50 jaar en daarom is 2022 het Jaar van de Molenaar. Extra bijzonder dus om een molenaar te bezoeken. 

Friese Molendag

Dus iedereen van jong tot oud is welkom op deze unieke monumentale Friese Molendag, waar wind en geschiedenis hand in hand gaan. De borgmolen is van 14:00 – 16:00 te bezichtigen. Eventueel water afmalen vindt plaats bij genoeg wind. Naast Borgmolen zijn er nog twee andere molens op het eiland. Dat zijn de Haansmolen en molen de Bird.

Friese Molendag de Burd Grou

Molen de Bird op de Burd bij Grou. Dronefotografie in Friesland : Press4All

De Bird

De Bird werd gebouwd in de achttiende eeuw, maar het exacte bouwjaar is onbekend. De molen komt echter al voor op een kaart uit 1718. De Bird werd geplaatst voor de bemaling van polder De Burd, de voormalige Koopmanspolder. Tot wanneer deze spinnenkopmolen als zodanig dienst deed is eveneens niet bekend, maar in 2004 was hij zo vervallen dat hij gedeeltelijk werd afgebroken. De voormalige gemeente Boarnsterhim, die de molen in eigendom had, besloot daarop tot restauratie, waarbij niet alleen de molen werd teruggeplaatst, maar ook de waterloop werd gerestaureerd. In november 2005 was de restauratie voltooid. Sindsdien doet De Burd dienst als hulpgemaal. Op 10 mei 2008 werd de molen officieel geopend.

Molens op eiland de Burd

De Haansmolen op de nieuwe locatie op eiland De Burd nabij Grou. Foto: Press4All

De Haansmole

De Haansmole is gebouwd in 1895 en gerestaureerd in 2007. Dit is ook een Spinnenkopmolen en had tevens de functie van poldermolen. De ondertoren is gedekt met dakpannen en de kap met houten delen. De molen bemaalde voorheen de Gallelannen.

Vanouds was de molen gelegen aan de Haanskrite, op de hoek van de Pikmar en het Prinses Margrietkanaal. In de nacht van 9 op 10 januari 2004 werd deze molen slachtoffer van een nogal bizar ongeval. Een uit de koers gelopen binnenvaarttanker liep op de wal en overvoer daarbij de molen, die als gevolg vrijwel geheel werd vernield. Duidelijk werd dat de herbouw op een andere locatie moest plaatsvinden. Stichting De Fryske Mole had al eerder voorstellen hiertoe gedaan. Herbouw vond plaats aan de noordwestkant van het eiland De Bird, bij de inham van de Biggemar. Met een nieuw bovenhuis en een houten as werd de molen op 1 oktober 2007 op zijn nieuwe locatie geplaatst.

De Borgmolen op eiland De Burd bij Grou

De Borgmolen op eiland De Burd bij Grou. Foto: Press4All

De Borgmolen

Dit is één van de weinige achtkantige molens rond Grou en Earnewâld en bemaalde de polder De Nije Borgkrite. Het is een monnikmolen. Door de herkaveling van De Burd is er een elektrisch gemaal geplaatst en is de molen sinds 1954 niet meer maalvaardig. De molen heeft een grenen achtkant, gedekt met riet en met stenen veldmuren.  De kap is gedekt met riet. Door het dempen van de boezemsloot klonk de grond sterk in en kwam de molen steeds schever te staan. In 2008 is de molen gerestaureerd en 500 meter verplaatst.

De molens zijn ondergebracht in de Stichting Poldermolens De Lege Midden en op afspraak te bezoeken.

Bron Historische teksten: Rijksmonumenten / Wikipedia

 

Rapport vaarweg Drachten via Hegewarren naar Prinses Margrietkanaal Drachten.
Henk Brinkman

Vraagtekens bij noodzaak vaarweg tussen Drachten en Grou voor klasse V schepen

/in /door

Grou – Onder de titel ‘Varen is Vooruitzien’ presenteerde de Smallingerlandse politieke partij ELP een eigen onderzoeksrapport. Het onderwerp is de haalbaar- en wenselijkheid van een nieuwe vaarweg die de haven van Drachten vanaf het Prinses Margrietkanaal beter bereikbaar maakt.

Dit grote kanaal zal dwars door de Hegewarren en de Burd moeten lopen. Twee belangrijke ecologische gebieden. Volgens de ondertitel van het rapport ging ELP ‘op zoek naar een eerlijk verhaal’. In haar conclusie zet ELP vraagtekens bij de noodzaak om een eventuele nieuwe vaarweg geschikt te maken voor klasse V schepen. Tevens vraagt het zich af waarom er nauwelijks naar de mening van de inwoners van Smallingerland is gevraagd.

Het Prinses Margrietkanaal is onderdeel van het Europees netwerk van de grootste binnenvaartschepen. De vaarweg naar de haven van Drachten is op dit moment niet geschikt voor deze grote schepen. De aanleg van nieuwe vaarweg moet deze geschikt maken voor Klasse Va schepen. Dit zijn vrachtboten van maximaal 110 meter lang en 11,4 meter breed.

Varianten

Het co-creatieteam Hegewarren, bestaande uit 17 betrokkenen in en rond het gebied, heeft in opdracht van Provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân en Gemeente Smallingerland verschillende alternatieven voor de toekomst van de Hegewarren ontwikkeld. Als resultaat bood het team op 7 oktober 2021 twee voorkeursalternatieven aan: ‘Polderaquarel’ en ‘Open en Natuurlijk’. Uiteindelijk is besloten de voorlichting over de ontwikkeling van de Hege Warren in de eerste maanden van 2022 te bespreken en die van de vaarweg in de zomer van 2022 nader toe te lichten.

Financiële haalbaarheid

In het nieuwe rapport van ELP komt de financiële haalbaarheid van de nieuwe vaarweg aan de orde. Zo concluderen ze: Financiële onderbouwing voor de toezegging van de ondernemers om per kilo vracht een heffing te betalen is door het uitvallen van ruim 40% aanvoer van Kijlstra beton op losse schroeven komen te staan! *

Daarnaast twijfelt ELP er aan of bij de raming om het gehele traject Klasse V geschikt te maken, ook de verbreding van het oude traject vanaf de Hooidammen en de Industriehaven Drachten is meegenomen.

Knelpunten

Verder meent ELP dat huidige industriehaven van Drachten niet geschikt is voor de klasse Va schepen. De huidige beschoeiing van de oude haven is in dermate slechte staat dat deze niet geschikt is voor Klasse V schepen maar ook de diepgang in de haven zal moeten worden aangepast. Wat deze extra kosten gaan bedragen is niet bekend maar zal zeker enkele miljoenen met zich mee brengen.* Vervolgens worden er in het rapport nog een viertal knelpunten op het traject benoemd, die de aanleg van de vaarverbinding kunnen bemoeilijken.

Veiligheid

Eén van de punten waar volgen ELP zeker aandacht aan besteedt moet worden is de vaarspanning tussen beroepsvaart en recreatief varen. Er zijn gelukkig weinig zware ongelukken op de route Drachten – Prinses Margrietkanaal, maar op het Prinses Margrietkanaal zelf zijn de laatste jaren toch wel enkele vervelende ongelukken gebeurd met enerzijds recreatievaart en anderzijds klasse V-schepen, zelfs met slachtoffers. Ook hebben daar meerdere aanvaringen met bruggen en zelfs een recreatiewoning plaatsgevonden.*

Optimale vaarverbinding

ELP is nog steeds voorstander van een optimale vaarverbinding. En de aanleg van deze vaarweg is bespreekbaar. Wel moet er voldoende draagvlak en financiële haalbaarheid zijn, zonder extra financiële belasting voor de inwoners van de gemeente Smallingerland. Een lacune in de hele discussie is, dat er nooit naar de mening van de inwoners van Smallingerland gevraagd is. Deze komt in de discussie tot nu toe nauwelijks naar voren. 

Vaarsnelweg NEE

Dit in tegenstelling tot het duidelijke standpunt, tegen de aanleg van de vaarweg, van diverse partijen in en rondom Grou. Bij natuurverenigingen is weinig enthousiasme voor een kanaal via de Hege Warren en door de Burd. Ook vanuit het dorp Grou, gemeente Leeuwarden en de vele recreanten welke gehuisvest zitten op de Hegewarren is er geen draagvlak voor dit plan.

Polderaquarel

‘Vaarweg Burd/Hegewarren Nee’ dat een samenwerkingsverband van bewoners, recreanten en natuurliefhebbers kiest voor de optie van het PolderAquarel. In het alternatief Polderaquarel wordt stapsgewijs toegewerkt naar een polder met bloem- en kruidenrijke graslanden. In ongeveer 10-20 jaar zal het waterpeil stapsgewijs worden opgezet om de vereiste verhoging van de grondwaterstand te bereiken. Het laagste deel van de polder wordt moerasnatuur. Een deel van de polder kan gebruikt worden voor extensieve landbouw. Dit alternatief kan op steun rekenen van o.a. recreatie woningeigenaren aan het Grytmansrak, buren van de Burd, Grou Breed en andere betrokkenen uit Grou.

Kruidenrijk Grasland De Burd Grou

Kruidenrijk Grasland De Burd Grou. Foto: Press4All

Het weidse polderlandschap blijft bestaan en de boer als lokale, agrarisch natuurbeheerder wordt gewaardeerd. Ook weidevogelliefhebbers hebben een voorkeur voor Polderaquarel. Al heeft de Hegewarren op zichzelf niet de kwaliteiten hét nieuwe weidevogelgebied te worden; men ziet kansen het gebied in te zetten voor nieuwe verbindingen, ter versterking van omliggende weidevogelgebieden.

* Citaten rapport ‘Varen is Vooruitzien’

Blik van boven op Eiland de Burd met de draaiende Borgmolen. Foto: Press4All
Henk Brinkman

Dreiging nieuwe vaarweg bij De Burd Grou nog steeds reëel

/in , , , , , , , , /door

Grou – Onlangs is de problematiek rondom een eventueel nieuw te realiseren vaarweg voor grotere vrachtschepen weer actueel geworden. De FNP stelde vragen over de aankoop van een perceel op de Burd naast het voormalige Trije Hûs. De Polder Hege Warren, Trije Hûs en eiland de Burd zijn namelijk in beeld om een nieuwe vaarweg naar Drachten door te graven.

Varianten

Vooralsnog zijn er twee varianten voor de invulling van het genoemde gebied. “Hierbij geniet de variant Polderaquarel de voorkeur bij veel partijen zoals Grou Breed”, geeft voorzitter Gerard Bouma van Grou Breed aan. Een tweede variant Open en Natuurlijk houdt de optie van een nieuwe vaarweg open.

Watersport bij Grou. Foto: Press4All

Watersport en recreatie bij Grou. Foto: Press4All

Co-creatie

Gerard Bouma: “Ik heb afgelopen jaar namens Grou Breed deelgenomen aan het zogenaamde co-creatieproces Hege Warren. In oktober zijn daarvan de concept resultaten via de website https://toekomsthegewarren.frl/concept-resultaten/ bekend gemaakt. Wij (Grou, De Burd en watersportverenigingen) hebben steeds gepleit voor een optie zonder vaarweg en met behoud van de fietsroute! Daarnaast is kleinschalige watersport en behoud van een gevoelig natuurgebied voor weidevogels belangrijk voor het toerisme en de leefbaarheid nabij Grou.”

Kruidenrijk Grasland De Burd Grou

Kruidenrijk grasland. Foto: Press4All

Polderaquarel

In het alternatief Polderaquarel wordt stapsgewijs toegewerkt naar een polder met bloem- en kruidenrijke graslanden. In ongeveer 10-20 jaar zal het waterpeil stapsgewijs worden opgezet om de vereiste verhoging van de grondwaterstand te bereiken. Het laagste deel van de polder wordt moerasnatuur. Een deel van de polder kan gebruikt worden voor extensieve landbouw. Dit alternatief kan op steun rekenen van o.a. recreatiewoningeigenaren aan het Grytmansrak, buren van de Burd, Grou Breed en andere betrokkenen uit Grou.

Het weidse polderlandschap blijft bestaan en de boer als lokale, agrarisch natuurbeheerder wordt gewaardeerd. Ook weidevogelliefhebbers hebben een voorkeur voor Polderaquarel. Al heeft de Hegewarren op zichzelf niet de kwaliteiten hét nieuwe weidevogelgebied te worden; men ziet kansen het gebied in te zetten voor nieuwe verbindingen, ter versterking van omliggende weidevogelgebieden.

De Burd met invulling natuur. Foto: Press4All

De Burd met invulling natuur en water. Foto: Press4All

Open en Natuurlijk

In dit alternatief krijgt water de hoofdrol. De Hegewarren wordt grotendeels getransformeerd tot moerasnatuur en open water. Het waterpeil wordt verhoogd naar boezempeil, zo zijn er vrijwel geen polderkades meer nodig. Het waterrijke landschap wordt ingezet om de natuur en verschillende vormen van recreatie te versterken. Nieuwe recreatieve vaarverbindingen tussen de Kromme Ee en de Grutte Krite maken dit alternatief ook op regionale schaal interessant.

Er is een variant die uitgaat van enkel lokaal grondverzet en een variant waar meer gegraven wordt om ruimer vaarwater te creëren. Open en Natuurlijk is geliefd bij watersport- en natuurliefhebbers, vanwege de vele kansen voor waterrecreatie en de ontwikkeling van nieuwe natuur. Bestaande natuurwaarden verdwijnen – het gebied zal ingrijpend transformeren – maar daar komen royale kansen voor laagveenontwikkeling voor terug. Recreatie als nieuw perspectief voor het gebied kan op steun rekenen van de deelnemers, al zijn er ook zorgen over toenemende drukte; dit mag niet ten koste gaan van het nieuwe landschap, de rust, de leegte en de natuur.

Binnen dit tweede alternatief blijft echter wel de optie open voor een vaarweg van grote vrachtschepen. Iets wat Grou Breed beslist niet ziet zitten. “Sinds 2018 heb ik de zienswijze van Grou Breed en andere partijen diverse keren onder de aandacht van de provincie gebracht”, vertelt Gerard Bouma.

Trije Hus 2 aangekocht door de Provinsje Fryslan. Foto: Press4All

Het door de provincie aangekocht huis met perceel Trije Hûs 2. Foto: Press4All

Aankoop provinsje

Uit kadastrale gegevens blijkt dat de Provinsje Fryslân vorig jaar juli Trije Hûs 2 voor een bedrag van ruim een half miljoen euro heeft aangekocht. Daarvan is de inschrijving in het Kadaster op 15 juli 2020 vastgelegd. Dit in tegenstelling tot wat gedeputeerde Douwe Hoogland beweert, die in de Leeuwarder Courant laat weten dat de aankoop al enkele jaren geleden gedaan is. “Daar de Provincie Fryslân inmiddels, ondanks dit proces en zonder politieke meerderheid in de Staten, het witte vakantiehuisje heeft aangekocht om daarmee alvast mogelijke bezwaren tegen de beoogde route van de vaarweg te elimineren en ruimte te kopen voor de vaarweg, hebben we gemeend om begin juli 2021 middels een officieel schrijven een krachtig signaal af te geven”, laat Gerard Bouma als toelichting op het proces weten. Hierover was Gerard Bouma in de media al uitgebreid aan het woord.

Noodzaak

Inmiddels wordt er door de Provincie onderzoek gedaan naar ‘nut en noodzaak van de vaarweg’. De besluitvorming over de vaarweg is in de zomer van 2022. In het voorjaar van 2022 zal eerst worden bepaald welke variant voor de Hege Warren de voorkeur krijgt. Namens Grou zal, samen met vele medestanders, weer worden gepleit voor de variant ‘polderaquarel’. Dat is goed voor dit gebied én de dreiging van een vaarweg is dan geweken!

Brief naar de Provinciale staten juli 2021

Geachte leden van Provinciale Staten,

Tot ons oprecht ongenoegen, voelen we ons genoodzaakt om u nog voor het einde van het co-creatieproces Hege Warren, deelgenoot te maken van onze bevindingen. De gebiedsontwikkeling van De Hege Warren is noodzakelijk en vergt weloverwogen keuzes voor de toekomst, daar doen en deden we graag aan mee.

Door de (bestuurlijke) opdracht om hierbij ook een groot kanaal (eufemistich spreekt men van een vaarweg) te plannen, was al reden om te twijfelen over deelname vanuit Grou aan het co-creatieproces. Wij vreesden dat we daardoor in een fuik zouden zwemmen, resulterend in plannen voor zowel gebiedsontwikkeling als de aanleg van een grote vaarweg dwars door druk recreatief vaarwater en nu nog ongerepte natuur.

Nu blijkt dat Provinciaal gemeenschapsgeld is gebruikt om een groot kanaal daadwerkelijk te kunnen aanleggen, heeft ons zeer onaangenaam verrast. Door dit weinig transparante handelen bevestigt de Provincie ons vermoeden en zijn we daadwerkelijk in de fuik terecht gekomen.

Hoewel de Provincie enkele jaren geleden nog sprak van de ontwikkeling van een visie voor een vaarweg voor over 30 jaar en u steeds in meerderheid heeft aangegeven dat deze vaarweg niet reëel is, dreigt nu de gebiedsontwikkeling te worden misbruikt.

Wij uiten u nu reeds deze bevindingen en zullen later (wellicht dit najaar) u wederom benaderen, om er alles aan te doen om dit onzalige plan definitief niet door te laten gaan. Wij gaan er vanuit, dat dan tijdens de bestuurlijke afweging wél sprake zal zijn van het wegen van alle feiten. Daarbij zullen we niet nalaten om dan wel de relevante feiten tegen de investering voor een groot kanaal in te brengen en tevens aandacht te vragen voor zowel een duurzame aanpak als het verantwoord besteden van publieke middelen.

Met vriendelijke groet, 

Gerard Bouma – Voorzitter Grou Breed