Grou / Drachten – Op 28 februari 2024 hoopt Andries de Vries uit Drachten 95 jaar te worden. Officieel eind dit jaar is hij tachtig jaar lid van een vakbond. “Ik wie 15 jier en wenne noch thús, yn Grou. Mar troch-de-wyks wurke en wenne ik by in boer op De Burd (eiland bij Grou; red.). Doe’t ik wer ris thús kaam, sei ús heit: ik ha dy oanmelden foar it fakbûn!”
De Vries ging als 12-jarige van de (lagere) school en probeerde daarna met allerlei klusjes en handeltjes wat geld te verdienen. Dat was welkom in een gezin met tien kinderen. “Wy sochten bygelyks kalmoes en brannettels en ferkochten dy. Mei de bûssinten (wekelijks een rijksdaalder) gie ik soms nei de bioskoop en te dûnsjen.”
Nei de boer op De Burd
Als 15-jarige kwam Andries bij de boer op De Burd, het was toen 1944. “Mar yn de tiid fan de befrijïng, april 1945, joech dy boer my dien. Ik hie it eins ek wol hân by de boer”, vertelt De Vries. Al met Pasen ’45 kon hij bij Halbertsma in Grou aan de slag. Het was dezelfde werkplek als van zijn vader.
Hij leerde daar het nodige aan materiaal- en gereedschapskennis. “Ik wurke dêr yn de sliperij, wy moasten it ark ûnderhâlde.” Mede dankzij diverse avondcursussen werd hij een vakman. Maar omdat hij in Grou in een tochtig huis woonde, hoopte hij zich te verbeteren met een baan bij Philips in Drachten. “Dan krigen wy der fuort ek in goede wenning by!”
Chauffeur in Indië
In 1949-1950 moest De Vries in militaire dienst. Hij werd naar Indië gestuurd. Hij was er chauffeur bij de verbindingsdienst van het Nederlandse marinierskorps in Soerabaja. Na negen maanden volgde een terugreis met een cruiseschip, die ook nog een maand in beslag nam. Weer in Nederland kreeg hij een ‘ereteken voor orde en vrede’ én 800 gulden extra. De diensttijd werd voortgezet in Nederland. Indië werd Indonesië.
Samen met zijn toenmalige echtgenote Tine verhuisde het paar midden jaren vijftig naar Drachten. De Vries bleef lid van de Algemene Nederlandse Metaalarbeidersbond (ANMB), die later opging in de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV). En hij bleef deelnemer aan diverse cursussen. “Mar by Philips koe dat op kosten fan it bedriuw en yn de tiid fan it wurk.”
Naar Allardsoog en Eindhoven
Zo volgde hij bijvoorbeeld een cursus van twee weken in vormingscentrum Allardsoog bij Bakkeveen. “Wy hiene prachtich moai waar”, weet De Vries nog. Soms moest hij voor een cursus een week naar Eindhoven. “Wy moasten dan in proefstikje meitsje. En letter moast dat nochris en gie it om krekt sa’n proefstikje. Dêrom hie ik it âlde bewarre en haw ik my dy wike yn Eindhoven foaral ferfeeld!”
De Vries volgde ook een theorie-cursus voor het werken met computers. “Mar der wiene noch gjin kompjûters!” Toen die er wel kwamen, zochten de Philips-bazen vooral jonge mensen om ermee te werken. Het was ook de tijd dat De Vries hartklachten kreeg. Toen hij voldoende hersteld was, hoefde hij niet meer dan halve dagen te werken. “Sy woene my eins wol kwyt”, denkt De Vries.
“Begûn mei de piip fan heit”
De hartklachten waren waarschijnlijk mede het gevolg van het roken, waar De Vries als circa 12-jarige jongen al mee begon. “It begûn mei de piip fan ús heit. Ik waard der hartstikke beroerd fan. Want goed piiproke kinst net samar, dat moast leare. Ik moast al soargje dat ús heit it net fernaam!”
Tijdens zijn herstel als hartpatiënt rookte hij nog steeds af en toe. “Mar dokter sei dat ik dan wer hertklachten krije soe. Doe haw ik it rokersguod yn ien kear allegearre fuortsmiten!”
Fietsen, varen en musiceren
Op 28 februari 1984 werd hij 65 jaar. Eenmaal met pensioen kon De Vries meer tijd steken in zijn hobby’s, zoals: “Fytse en mei de boat (een Pikmeerkruiser) te farren.” Ook pakte hij saxofoon en accordeon vaker op, om mee te spelen in een muziekgroep.
Zijn relatie met eerste echtgenote Tine ging er intussen op achteruit. Dit leidde tot een scheiding. Hij kreeg een nieuwe relatie met de 15 jaar jongere Geartsje, zijn huidige echtgenote. Vrijdag 19 januari 2024 waren ze dertig jaar samen. Fietsen doen ze – bij mooi weer – nog steeds, maar dan op een (elektrische) duofiets.
“Net earder meimakke”
Andries de Vries draagt een pacemaker vanwege zijn hart. Zijn ogen zijn ook achteruit gegaan. “Hy sjocht der noch mar tsien prosint mei”, weet Geartsje. Het gehoor wordt ook minder, vandaar het gebruik van een (oplaadbaar) gehoorapparaat. “Nei de radio harkje en televyzje sjen, dat binne no syn grutste hobby’s”, constateert Geartsje. De tv is nu ook voorzien van ondertiteling.
Lokaal FNV-bestuurslid Gré Jongboom heeft namens de afdeling Smallingerland/Achtkarspelen onlangs Andries de Vries in het zonnetje gezet. Hij kreeg een speciaal voor hem geschilderd gedenkbord. “Tachtich jier lid fan de FNV en de foargongers dêrfan. Dat hawwe wy noch net earder meimakke. En sille wy grif ek net wer meimeitsje”, zegt mevrouw Jongboom.
Dit artikel is tot stand gekomen i.s.m. Weekblad Actief en mag niet door derden worden overgenomen.
