Fryslân is er klaar voor. 2025 is het jaar waarin we met elkaar herdenken én vieren dat we 80 jaar in vrijheid leven. Van Noordwolde tot Schiermonnikoog en van Harlingen tot Appelscha, tot in de diepste haarvaten van de provincie wordt gewerkt aan een programma met aansprekende activiteiten en herdenkingen.
Het bewustzijn om stil te staan bij en betekenis te geven aan ons kostbaarste bezit, onze vrijheid, lijkt groter dan ooit. De erfenis van de Tweede Wereldoorlog is nog voelbaar aanwezig in Fryslân. Het belooft dan ook een bijzonder jaar te worden, te beginnen in januari met speciale aandacht voor de Holocaust en eindigend in september met enkele intrigerende openluchtspelen waarin verhalen van toen aanzetten tot nadenken over de betekenis voor de wereld van nu.
Het afgelopen jaar hebben zich al meer dan vijftig initiatieven uit de hele provincie gemeld om gezamenlijk op te trekken en zichtbaar te maken wat er in het lustrumjaar wordt georganiseerd. En dat aantal groeit nog steeds. Een breed samengestelde ‘Kerngroep Fryslân Betinkt & Fiert’ ondersteunt hen daarbij o.a. door de activiteiten in Fryslân breed onder de aandacht te brengen. De website www.friesland.nl/vrijheid is dé plek waar alles samenkomt. Een agenda met geografische kaart van de provincie zal de komende maanden doorlopend voorzien worden van nieuwe activiteiten, herdenkingen, exposities, wandel- en fietstochten, lezingen, openluchtspelen, muziekuitvoeringen, theater. Alles in het teken van het herinneren, beseffen en beleven van de Tweede Wereldoorlog. Vrijheid is nooit af; we moeten er dagelijks aan werken om de ander de ruimte te geven en onze democratie te bewaken. Daarom vieren we vrijheid in Fryslân niet alleen, maar samen. Onder het motto ‘Vrijheid deel je met elkaar’.
Brêge nei Frijheid
Verder komt er een speciale bevrijdingskrant die Fryslân breed wordt verspreid. Ook wordt er ingezet op aandacht via de social media. En is er samenwerking met de reguliere media en organisaties als Bevrijdingsfestival Fryslân en de Stichting Erfgoed & Publiek. Deze laatste stimuleert met het project ‘Brêge nei Frijheid’ in heel Fryslân de brug te gebruiken als metafoor om onze vrijheid zichtbaar te maken, zowel fysiek als symbolisch. Bruggen verbinden mensen en plaatsen, net zoals de bevrijding vrijheid bracht aan de dorpen en steden in Fryslân. Vaak speelden bruggen ook letterlijk een belangrijke rol bij de weg naar de bevrijding. Elk dorp of stad kan daar de komende maanden op een eigen kunstzinnige wijze invulling aan geven. Interesse? Stuur een berichtje naar info@erfgoedpubliek.nl voor nadere informatie.
WO2 educatie in Fryslân
Zonder kennis van het verleden geen begrip voor het heden. Educatie speelt daarin een belangrijke rol. Het Fries Verzetsmuseum werkt met Afûk en Omrop Fryslân school TV aan een serie filmpjes over de Tweede Wereldoorlog in Fryslân. Daarnaast komt er een netwerkevent in het Fries Museum voor leerkrachten met als thema: Hoe geef je les over de Tweede Wereldoorlog? Met o.a. aandacht voor gevoelige onderwerpen, oorlogen nu, specialisten over Holocaust-educatie en interessante sprekers.
Stolpersteine in Leeuwarden
De Holocaust Herinneringsmaand januari is een van de piekmomenten uit het nationale programma voor 80 Jaar Vrijheid. Het is ook de start van het Friese programma. De Stichting Behoud Joods Erfgoed Friesland geeft daar als eerste invulling aan door op de Internationale Herdenkingsdag van de Holocaust in Leeuwarden een nieuwe serie Stolpersteine te leggen voor de Joodse slachtoffers van de Holocaust.
Stolpersteine zijn stenen met een messing plaatje die bij Joodse woningen worden gelegd, waarop de namen van de voormalige bewoners staan. Het is een bijzonder moment want in Leeuwarden liggen deze gedenkstenen er nog maar beperkt. Afgelopen jaar zijn op 15 april, de Bevrijdingsdag van Leeuwarden, de eerste zes stenen gelegd bij het geboortehuis van de heer Benno Troostwijk en zijn familie. Op 27 januari 2025 vindt een tweede legging plaats van nog eens 36 stenen in het hart van de Joodse wijk, namelijk bij de voormalige Joodse huizen van de families Broekhuijsen, De Wilde, Cohen, Adelberg, Mendels en Beerenborg.
De stichting wil de komende jaren voor de huizen van alle Joodse slachtoffers en hun overlevende familieleden in Leeuwarden deze zogeheten struikelstenen plaatsen. Het gaat om ongeveer 680 stenen voor bijna 200 woningen.
