Berichten

Thijmen Feddes Haagsma
Henk Brinkman

Neem nu een tijdreis naar de dramatische molenbrand in Grou(w) van 1885

/in , /door

Grou – Tijdreizen naar het leven in steden en dorpen zoals Grou(w) tussen 1500 en 1885 is vanaf nu online mogelijk. Zo zijn de aantekeningen van Thijmen Nationdes Haagsma (1828-1900), die waagmeester in Grou was, digitaal doorzoekbaar gemaakt. Zijn verhaal werd jaren geleden verworven door het Historisch Centrum Leeuwarden en nu  hier online te lezen.

Vanaf vandaag is het mogelijk om alles over moord en branden in Grou te lezen, want er zijn 207 kroniekteksten, waarvan 77 pagina’s over Grou, online gezet op kronieken.transkribus.eu. De handschriften zijn gescand en via transcripties en tekstherkenning integraal doorzoekbaar en voor iedereen toegankelijk gemaakt.

Waagmeester

* Het Historisch Centrum Leeuwarden verwierf  foto’s en notitieboekjes met gedichtjes (soms in het Fries), kronieken en genealogieën van Thijmen Feddes Haagsma (1828-1900), kuiper en later waagmeester in Grouw. De inhoud is zeer divers: er worden gebeurtenissen in Grouw beschreven, er staan lijsten van familieleden, predikanten en grietmannen in en voor talloze gelegenheden zijn gedichtjes gemaakt.  Ook beschreef hij de molenbrand op It Grien van 8 september 1885 te Grouw. 

Dramatische gebeurtenissen

Een van de boekjes is een kroniek die begint in 1840 bij de abdicatie van Koning Willem I. Zowel de Leeuwarder kermis komt aan de orde als de oorlogen in Afrika tegen de Zoeloes. Er staan veel dramatische gebeurtenissen tussen zoals branden en overlijdens, bijvoorbeeld dat ene Jelle de Groot uit Gorredijk in Transvaal (Boerenoorlog) door een krokodil is gedood.

Brand korenmolen De Hoop

Maar ook vrolijke momenten worden beschreven zoals in juni 1890: “groot is de ansjovis vangst”. In de gedichtjes besteedt Haagsma veel aandacht aan de korenmolen ‘De Hoop’ van molenaar Wijbe van der Leest die in korte tijd twee maal is afgebrand. De bevolking van Grouw vond dat Van der Leest de molen op een onverantwoordelijke manier had laten draaien en achtte hem aansprakelijk voor de branden. Toen de molen voor de tweede keer was afgebrand was de maat vol. De producten van Van der Leest werden geboycot en hij zag zich genoodzaakt om te verhuizen. De gebeurtenissen werden breed uitgemeten in de landelijke pers. Een fragment van het gedicht van Thijmen Haagsma:

De Molebrand 8 sept. 1885 te Grouw
Het geen door velen werd verwacht
Is werkelijk geschied
Toen d’ achtsten van septembernacht
’t Zich zien en horen liet:
Toen zoo op eens de stemme klonk
De molen is in brand,
En ’t licht van ’t vuur naar buiten blonk
Ras vloog uit elken kant
Het was een schrik voor arm en rijk
Een zoo ontzettend vuur
’t Was aan een heldren dag gelijk
En dat in ’t nacht’lijk uur
Hoe groot een vuurwerk wezen moog
En zich haar licht verspreid,
’t Steeg nooit met zulk een gloed omhoog
En groter hittigheid,
Dan toen de molen stond in brand:
Grouw scheen in vuur en vlam:
Ook rees de vraag toen door welks hand
Het zoo aan ’t branden kwam!

  • Bron Tekst : Historisch Archief Leeuwarden  – Foto’s Dorpsarchief Grou

Tresoar heeft voor het nationale digitaliseringproject Chronicling Novelty een groot aantal Friese kronieken geleverd zoals de 77 pagina’s tellende geschriften van Thijmen Feddes Haagsma en financieel bijgedragen om een aantal hiervan te kunnen digitaliseren. Zie hier welke Friese kronieken er digitaal te doorzoeken zijn. Meer informatie lees je op: chronicling-novelty.com

straatarchieven
Henk Brinkman

Grou van start met straatarchieven

/in , , /door

Grou – Begin 2023 is de werkgroep Dorpsarchief Grou (DAG) gestart met een experiment: het maken van ‘straatarchieven’. De bewoners van een straat verzamelen zo veel mogelijk foto’s, tekeningen, kaarten, teksten en verhalen van hun straat. Daarbij komen niet alleen officiële stukken, maar ook persoonlijke verhalen en foto’s beschikbaar. Voor bewoners ontstaat zo een historisch overzicht en een rijk beeld van hun woonplek.

We kwamen op dit idee toen we zagen dat Pier van der Heide in Akkrum met een soortgelijk project bezig is. In Grou zijn we gestart met drie straten: het Oerhaelspaed, Zevenhuizen en de Noorderdwarsstraat, maar we willen de aanpak uitbreiden naar meer straten. Het gaat echt niet alleen om oeroude informatie. Ook anekdotes, krantenberichten of plakboeken van enkele jaren geleden kunnen een interessante bijdrage aan het ‘verhaal van de straat’ opleveren.

Ooievaarsnest bij Zevenhuizen (1942)

Wil je meedoen aan dit project en helpen om alle mogelijke historische informatie over jouw straat bij elkaar te krijgen neem dan contact met ons op. Je kan beginnen met (beeld)materiaal te zoeken op onze website www.dorpsarchiefgrou.nl. Ook verder op het internet is verbazend veel informatie te vinden. Denk bijvoorbeeld aan de website van het Historisch Centrum Leeuwarden (HCL) of de levendige openbare Facebook-pagina ‘Grou eartiids’. Nog leuker is het als je via onze huis-aan-huis-flyer (gratis verkrijgbaar) je straatgenoten vraagt of zij eigen verhalen of informatie kunnen leveren over de straat. Zo wordt het straatchief ook echt van de straat zelf.

Meer informatie en aanmelden: Dorpsarchief Grou – Fenna Bijlstra; cefe.bijlstra@planet.nl

Oude schoolplaten te koop bij Barteles Diner in Grou
Henk Brinkman

(video) Bartele’s diner verkoopt 1000 oude schoolplaten

/in /door

Grou / Video – Ze hingen vroeger steevast in de klas wanneer tijdens aardrijkskunde topografie werd behandeld. De betreffende kaart hing aan een haak, waarna de leerkracht het geheel uitrolde. Zeker zo bekend zijn de schoolplaten rondom bepaalde thema’s zoals natuur of hoogtepunten uit de vaderlandse geschiedenis. Een groot aantal is vanaf nu in Bartele’s Diner bij station Grou-Jirnsum te zien en te koop.

1000 oude schoolkaarten

Wil je deze bijzondere school- en landkaarten bekijken dan kan dat vanaf vrijdag 3 februari in de diner van station Grou Jirnsum onder openingstijden. Het hoeft echter niet alleen bij kijken te blijven, want eigenaar Bartele Santema doet een bijzonder collectie van zo’n duizend oude schoolkaarten in de verkoop. Dit tegen schappelijke prijzen. De meest uiteenlopende thema’s zijn op de oude prenten te zien. Van de geschiedenis der lage landen, tot kaarten over de stormvloed van 1953 en oude illustraties van het Schiphol van vroeger.

Nationaal archief

Ben je een echte liefhebber van cartografie en wil je een stukje reizen, dan kun vanaf vrijdag 10 februari terecht in het Nationaal Archief, waar de nieuwe cartografie tentoonstelling Op de kaart – Kijk met kaarten naar de wereld van toen en nu, te zien is. In de tentoonstelling is een bijzondere selectie te zien uit de ruim 300.000 kaarten en tekeningen die het Nationaal Archief beheert. Een groot deel van deze kaarten is met de hand getekend en dus uniek.