Berichten

Loting SKS Sûtsjesilen

(video) Sfeervolle loting opent SKS Skûtsjesilen in Grou

Grou / Video – Het is elk jaar weer een druk geroezemoes in de tent op het Halbertsma’s plein. Met spanning wordt uitgekeken naar de traditionele loting met kleine briefjes uit de oude schipperspet. Dit jaar staat Heerenveen vooraan op De Veenhoop en bij Earnewâld is dat het skûtsje van Leeuwarden. 

Bijzonder was de koninklijke onderscheiding voor Ale Zwerver van It Skûtsje fan Drachten. Hij kreeg van burgemeester Fred Veenstra van De Fryske Marren tijdens de loting de versierselen die horen bij lid in de Orde van Oranje-Nassau opgespeld.

Heerenveen kreeg het eerste startpositie bij De Veenhoop, wat betekent dat dit skûtsje een dag later bij Earnewâld als laatste zal starten. De tweede positie bij De Veenhoop, toegekend aan Woudsend, zal bij Earnewâld als dertiende starten, en zo verder. Deze specifieke volgorde wordt door het lot bepaald vanwege de beperkte ruimte op het smalle water van beide locaties, wat een reguliere start onmogelijk maakt.

Start in Grou

De eerste wedstrijd van het kampioenschap skûtsjesilen begint op zaterdag 3 augustus om 14.00 uur in Grou. In totaal zijn er elf wedstrijden verspreid over twee weken. Na de SKS-wedstrijden volgt de IFKS, waar meer dan 60 skûtsjes aan deelnemen, verdeeld over vier klassen.

Toename in Regeldruk

Tijdens de bijeenkomst in Grou uitte SKS-voorzitter René Nagelhout zijn zorgen over de toenemende druk van de regelgeving voor evenementen zoals de SKS. Hij benadrukte dat de kosten stijgen en de verantwoordelijkheden toenemen. Dat is voor vrijwilligers bijna niet te behappen. Nagelhout riep beleidsmakers in Friesland op om meer vertrouwen en ruimte te geven aan de vrijwilligers. Hij waarschuwde dat de huidige situatie bijna onhoudbaar is voor de organisatie.

Burgemeester Fred Veenstra van De Fryske Marren, aanwezig bij de loting, erkende deze problemen en stelde voor om in september met andere burgemeesters en het SKS-bestuur samen te komen om oplossingen te bespreken. Veenstra, die in november burgemeester van Smallingerland wordt, benadrukte het belang en de schoonheid van het skûtsjesilen en gaf aan zich graag in te zetten voor de continuïteit van deze traditionele evenementen.

Uitslag van de Loting

Tijdens de traditionele loting op vrijdagavond werd bepaald dat Heerenveen, Woudsend en D’Halve Maen (Drachten) de startposities 1, 2 en 3 zullen innemen bij de SKS-skûtsjeswedstrijd bij De Veenhoop. Een dag later zullen Leeuwarden, Joure en Huizum op die plekken starten bij Earnewâld. Deze loting markeert het begin van een spannende reeks wedstrijden waarin de skûtsjes en hun schippers strijden om het kampioenschap.

De spanning en traditie van het skûtsjesilen blijven een essentieel onderdeel van de Friese cultuur, waarbij de loting uit de schipperspet een uniek en gekoesterd ritueel blijft.

skûtsje Doarp Grou

Age Veldboom over het nut van ‘ontknikken’ van skûtsjes

Skûtsjes, traditionele Friese zeilschepen die oorspronkelijk werden gebruikt voor vrachtvervoer, zijn bekend om hun platte bodem en hun wendbaarheid in de ondiepe wateren van Friesland. Een aantal skûtsjes binnen de SKS kreeg in het verleden een knik in de bodem, waarbij verwacht werd dat deze scheppen sneller zouden gaan varen. Door de nieuwe regels die in 2022 ingingen lijkt het erop dat de knik geen functie meer heeft.

In de studio

Age Veldboom aan het roer van een historisch schip. Foto: Henk Brinkman / Press4all

Op maandag 5 augustus zal Age Veldboom uit Oudega (Sm., bij Earnewâld) in Hilversum in de studio spreken met Bert Haandrikman over het knikken en ontknikken van skûtsjes. Vanwege de Olympische Spelen in Parijs is Bert Haandrikman dit jaar niet op locatie in Fryslân maar blijft hij in de studio bij NPO2 in Hilversum. Age Veldboom weet vanuit zijn rol bij het Skûtsjemuseum in Earnewâld alles over de historie van het skûtsjesilen. Hij is al jaren verbonden aan Omroep Max. “Naast dat ze iemand zochten met kennis over skûtsjesilen, willen ze ook graag iemand die goed Nederlands spreekt”, laat Veldboom weten. “Zelf ben ik ook voorstander van zo autentiek mogelijke skûtsjes. Al die veranderingen gaan mij te ver. Straks willen de schippers nog aluminium masten op hun schepen. Het is historisch cultureel erfgoed. Daarom ben ik iemand die tegengas geeft.”

SKS en IFKS

Historisch gezien waren skûtsjes een cruciaal onderdeel van de Friese economie, vooral in de 19e en vroege 20e eeuw. Ze werden gebruikt om turf, zand, en andere goederen door de smalle, ondiepe kanalen en meren van Friesland te vervoeren. Tegenwoordig hebben skûtsjes vooral een culturele en recreatieve waarde. Veel van deze schepen zijn gerestaureerd en worden gebruikt voor zeilwedstrijden, zoals de beroemde jaarlijkse SKS- (Sintrale Kommisje Skûtsjesilen) en IFKS- (Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen) wedstrijden.

Ontknikken

Het knikken of ontknikken kent geen historische grondslag. “Het is echt een ding van deze tijd”, verzekert Age Veldboom. Recentelijk is het gunstiger geworden om de knik weg te halen. Dit komt doordat de nieuwe formule voor het berekenen van het maximale zeiloppervlak is gekoppeld aan onder andere hoe diep het schip in het water ligt. Door het ontknikken wordt de waterlijn langer en komt het schip iets minder diep in het water te liggen. Dit resulteert in betere zeileigenschappen en maakt het mogelijk om een groter zeiloppervlak te gebruiken, wat de prestaties in wedstrijden verbetert. *


Skûtsje Doarp Grou en Earnewâld op het water bij Grou finishten als eerste en tweede tijdens de openingswestrijd van het SKS-Skûtsjesilen 2023. – Actief Media

Het is een ingreep die bij meerdere skûtsjes wordt toegepast: het ‘ontknikken’. Dit jaar is het skûtsje van Woudsend ‘Klaas van der Meulen’ onder handen genomen. De skûtsjes van Grou, Leeuwarden en Akkrum zijn dat skûtsje al voorgegaan. **

Het Skûtsje Journaal is van zaterdag 3 tot en met vrijdag 16 augustus 2024 (m.u.v. zondagen), rond 17.30 uur te zien op NPO 2.

Bron citaten *  **: Omrop Fryslân

sks-skûtsjesilen

Deze feiten over SKS-Skûtsjesilen 2024 wil je graag weten

Grou – Het SKS-kampioenschap Skûtsjesilen gaat deze week van start. Op 3 augustus is de eerste wedstrijd bij Grou en na twee weken zeilen zal op 16 augustus duidelijk worden wie regerend kampioen Douwe Azn Visser van Grou zal opvolgen.    

Traditionele loting

De aftrap van het SKS-kampioenschap Skûtsjesilen 2024 vindt op 2 augustus plaats op het Halbertsmaplein in Grou. In de tent op het plein komen schippers en bemanningen bijeen voor de traditionele loting die de startvolgorde bepaalt van de wedstrijden op De Veenhoop (maandag 5 augustus) en bij Earnewâld (dinsdag 6 augustus).

Op zaterdag 3 augustus gaat de strijd écht beginnen. De veertien deelnemende skûtsjes worden traditiegetrouw eerst in een lange sleep naar de Pikmar gebracht door sleepboot Argus. Afhankelijk van de wind starten de skûtsjes om 14.00 uur of op de Pikmar of op de Wide Ie.

Wedstrijd bij Terherne                                  

Op woensdag 7 augustus zal de wedstrijd bij Terherne later starten. De wedstrijd van de SKS valt ook dit jaar weer samen met Hardzeildag van de Sneekweek (vindt elk jaar op de eerste woensdag in augustus na een zaterdag plaats). In overleg met de Koninklijke Watersportvereniging Sneek is afgesproken dat de SKS-wedstrijd deze dag wat later start. Dat zal om 15.15 uur zijn. Een gezamenlijk persbericht van de SKS en KWS met meer details volgt nog.

Geen schipperswissels                                  

Dit jaar hebben er geen schipperswissels plaatsgevonden. Albert Jzn Visser van Lemmer heeft dit voorjaar aangegeven dat het zijn laatste kampioenschap is waaraan hij als schipper deelneemt. Zijn zoon Jasper neemt volgend jaar het helmhout van hem over.

Duurzaamheid

De SKS vindt duurzaamheid belangrijk. Daarom worden dit jaar geen papieren dagkranten meer verspreid. Evenals voorgaande jaren, zijn de wedstrijdverslagen en uitslagen al dezelfde dag online via de SKS- website en socialemediakanalen beschikbaar.

De SKS stopt in 2024 met het walcommentaar. In plaats daarvan komen er op de wal videoschermen waarop het publiek de wedstrijd kan zien en horen. De beelden en het geluid worden verzorgd door Omrop Fryslân.

Zwarte wimpel

De zeilende tweelingbroers Sytze (Heerenveen) en Harmen (Langweer) Brouwer zullen voortaan het patroniem Pzn achter hun voornaam dragen als eerbetoon aan hun vader. De schippers zeilen deze competitie ook met een zwarte wimpel in het topje van de mast.

Oud-schipper Pieter Brouwer en drievoudig SKS-kampioen skûtsjesilen (2006, 2008 en 2010) overleed op woensdag 10 juli op 64-jarige leeftijd aan de gevolgen van darmkanker. Hij had een groot SKS-hart en wij missen hem enorm.