Berichten

Hilde meester en Akke Steneker tijdens 10 jaar bevrijdingsfeest in Grou.
Henk Brinkman

Het verhaal van de bevrijdingsrok uit Grou

/in /door

Grou – Veel vrouwen vierden de bevrijding met een zelfgemaakte ‘bevrijdingsrok’, gemaakt van in de oorlog bewaarde lapjes stof en versierd met geborduurde herinneringen. Het museum Hert fan Fryslân heeft zo’n rok in haar collectie. Deze ‘Nationale Feestrok’,  is een uitvinding van de Amsterdamse verzetsvrouw Mies Boissevain-Van Lennep. Het werd een symbool voor de naoorlogse eenheidsgedachte, collectieve (rouw)verwerking en vrouwenemancipatie. 

Redacteur Henk Brinkman van Grousters.nl ging samen met het museum Hert fan Fryslân op zoek naar het verhaal van die bevrijdingsrok uit Grou. Deze blijkt door de moeder van Sjoerdtsje Meester-Bruinsma uit Grou in april 1945 gemaakt.

Bevrijdingsrokken uit collectie museum Hert fan Fryslan.

Links de bevrijdingsrok uit collectie museum Hert fan Fryslân. Foto: Press4All

Bevrijdingsrokken

In het kader van Bevrijdingsdag 2022 speurt het Fries Verzetsmuseum naar de nog overgebleven bevrijdingsrokken in Friesland. Van de rokken en de verhalen achter de rokken wordt een presentatie gemaakt in de hal van het Fries Museum. Deze is vanaf mei gratis toegankelijk voor publiek.

Herinneringen

Zelf weet Sjoerdtsje, die toen vijf jaar was, niet heel veel meer van de bevrijding en de oorlog. “Alleen dat de mensen op straat dansten. En die ene keer dat er een vliegtuig laag overvloog in Grou en er allemaal lichtflitsen waren. Waarna mijn vader met met mij op zijn schouders naar huis rende. Ik was toen een jaar of drie en dat heeft grote indruk op mij gemaakt.” 

Detail van de rok met pompebled

Detail van de rok met pompeblêd. Foto: Press4All

Fryske flagge

De door moeder Leentsje Bruinsma-Ekema gemaakte rok ziet er uit als een bonte lappendeken van verschillende stukjes stof. Opvallend detail is een stuk van de Fryske flagge met de zo kenmerkende pompeblêden. “Mijn moeder heeft de gevoerde rok tijdens de bevrijding van Grou op 15 april 1945 gedragen. Later tijdens het het jubileumfeest van 25 jaar bevrijding in Grou heeft mijn dochter Hilde de rok nog gedragen. Nu is de bevrijdingsrok in het bezit van museum Hert fan Fryslân. Ik vind dat zulke voorwerpen bewaard moeten blijven voor het nageslacht.”

Koopvaardij

Pake Paul Ekema en oom Piet waren tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de koopvaardij. “Ze voeren tussen Engeland en Amerika. Het schip van pake is tijdens een bombardement onderweg naar Amerika gezonken. Gelukkig heeft hij het overleeft. Toen hij weer in Engeland arriveerde moest hij zelf zijn uniform bekostigen voordat hij weer ging varen. Oom Piet bleef na de oorlog in Engeland en trouwde daar met Joan Russel.” Met de inmiddels 100-jarig Joan heeft Sjoerdtsje nog altijd een warme band. “We zijn daar verschillende keren op vakantie geweest en schrijven regelmatig in het Engels brieven met elkaar. Joan heeft nog steeds een mooi handschrift”, vertelt Sjoerdtsje met enige trots over de nog steeds bestaande familiebanden van over Het Kanaal.

Hilde meester en Akke Steneker tijdens 10 jaar bevrijdingsfeest in Grou.

Hilde Meester (rechts) en Akke Steneker tijdens 25 jaar bevrijdingsfeest in Grou. Foto: Hilde Meester

Met de rok op de foto

In aanloop naar Bevrijdingsdag reizen journalist Lieke van den Krommenacker en fotograaf Marleen Annema door Friesland om de oorspronkelijke draagsters of hun (klein)kinderen met rok te fotograferen. Ze tekenen tevens de bevrijdingsverhalen op. Het eindresultaat is vanaf mei te zien in de hal van het Fries Museum, maar ook online via de website en social media. Heeft u een bevrijdingsrok bewaard, of kent u iemand met een bevrijdingsrok? Stuur dan een mail met naam, adres, foto en – indien bekend – het verhaal achter de rok naar communicatie@friesverzetsmuseum.nl. Of gebruik het formulier op friesverzetsmuseum.nl/bevrijdingsrok.

Evacuee Ruud Looijaard dankbaar dat Grousters deuren openden

/in , /door

Grou – Ans en Ruud Looijaard zijn vandaag van Arnhem naar Grou gereisd. Dit met het doel om de evacuatie gedachte uit de Tweede Wereldoorlog naar boven te brengen. Ruud heeft met zijn ouders en drie zusjes in het huis van weduwe Postma aan de hoofdstraat 104 gewoond. 

De reis in gedachten, maar nu ook fysiek is voor Ruud nog altijd een emotionele gebeurtenis. Als uiteindelijk aan het einde van de dag de celdeur open zwaait, waar zijn vader ooit gevangen heeft gezeten, moet hij duidelijk een brok in zijn keel wegslikken. Ruud: “Het komt echt binnen nu ik zelf op de plek sta waar mijn vader ooit in de cel zat.” In het oude raadhuis waar nu museum Hert fan Fryslân gevestigd is kan nog steeds het oude gevang, dat nu opslagplaats is, bekeken worden. 

De eerste kennismaking met Grou was in oktober 1944. Toen reisde Ruud samen met zijn ouders en drie zusjes als evacuee naar het kleine dorpje midden in Friesland. Die reis was noodzakelijk omdat de uit Arnhem afkomstige familie moest vertrekken vanwege operatie Market Garden. Op 17 september 1944 begonnen de geallieerden namelijk de Slag om Arnhem. Operatie Market Garden was een geallieerd offensief gericht tegen nazi-Duitsland tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Ruud Looijaard ontmoet Grousters in Amicaal

Ruud Looijaard ontmoet Grousters in Amicaal. Op de foto links Gjalt Wester terwijl Ruud zijn fotoalbum laat zien. Foto: Press4All

Ook anno 2020 is het welkom van een aantal Grousters, die zelf de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt, nog even hartelijk als ruim 75 jaar geleden. De negen maanden dat Ruud in Grou woonde zal hij nooit vergeten. Samen met Gjalt Wester, Ge van der Goot en Rin Bouma worden in Amicaal, onder het genot van een kopje koffie, herinneringen uit die tijd gedeeld. Het huis waar Ruud verbleef als evacuee staat er helaas niet meer. Ook de vraag wat zijn vader als reserve-politie in Grou precies deed kan helaas niet beantwoord worden. “Maar mijn zoektocht gaat door”, laat de gedreven Arnhemmer weten.

Ruud in het museum

Ruud Looijaard (rechts) luistert aandachtig naar vrijwilliger Jantsje Visser-Poppinga van museum Hert fan Fryslân. Foto: Press4All

Fascinatie

De oud-militair is heel zijn leven al geboeid geweest door alles wat met de Tweede Wereldoorlog te maken heeft. Al meer dan twintig jaar is hij actief als vrijwilliger bij het Arnhems Oorlogsmuseum. Eerst als gids, en tegenwoordig als pr-man. Een bezoek aan museum Hert fan Fryslân laat Ruud dan ook niet aan zich voorbij gaan. “Hier zat mijn vader gevangen. Ik weet nog dat mijn moeder overstuur was een gilde toen hij door de Duitsers opgepakt werd. Gelukkig hoefde hij maar één nacht te zitten. Ik hoop dat ik het hele verhaal van mijn vader nog een keer kan achterhalen. Wie weet kunnen mensen die dit lezen mij hier verder mee helpen.” Aan het einde van het bezoek wil Ruud nog graag de inwoners van Grou bedanken. “Ik denk dat alle evacuees dankbaar moeten zijn dat de inwoners van Grou hun deuren toentertijd voor ons hebben geopend.”