Berichten

uurwerk sint piterkerk grou

Klok en uurwerk Sint Piterkerk Grou van slag

/in , , /door

Grou – Een alerte dorpsgenoot uit Grou raakte enigszins van slag toen de klok van de Sint Piterkerk vannacht om één uur drie keer sloeg. De tijd van de wijzers correspondeerde niet meer met het aantal slagen dat de klok sloeg.

toren sint piterkerk Grou

Toren Sint Piterkerk Grou. Dronefoto: Press4All

Vandaag bleek de storing nog steeds aan te houden, want om 11:30 uur sloeg de klok al twaalf keer. Een telefoontje van de bezorgde Grouster naar de beheerder / koster van de kerk bood uitkomst. Koster Eddy van der Noord liet weten dat er inderdaad een mankement aan het slag- en uurwerk is. Inwoners van Grou moeten er rekening mee houden dat het slaan van de klok niet de juiste tijd weergaf. De reparatie kan, vanwege de vakantietijd nog enige tijd op zich laten wachten. Eddy: “Het blijkt dat de reparateur op vakantie is. Ik hoor binnenkort wanneer het euvel verholpen kan worden. Wat er precies aan de hand is weet ik niet, dat moet de specialist bekijken. Voorlopig heb ik de klokken van het uurwerk losgekoppeld zodat ze geen geluid meer maken. De wijzers in de toren geven dus niet meer de juiste tijd weer.”

Historie

De originele grote klok van de Sint Piter werden tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers voor de oorlogsindustrie uit de toren verwijderd. Zaterdag 13 september 1947 werd de nieuwe grote torenklok, weer gegoten bij Van Bergen in Midwolda, overgedragen aan de Kerkvoogden. Een jaar later, in 1948, wordt de kleine klok uit 1653 op z’n plaats gehesen. De Klokken slaan uren, halfuren en kwartieren via het slagwerk op het uurwerk. Op zondag bovendien voor aankondiging van de kerkdienst. Luiden met beide klokken gebeurde vroeger uitsluitend bij begrafenissen, waarbij met de grote of de kleine het eerst werd ingezet, al naar de overledene een man of een vrouw is. Het uurwerk wordt tegenwoordig elektrisch aangedreven.

Bron laatste alinea: Dorpsarchief Grou. Fotografie: Press4All

Klok met gevel klokkenmakerij Grou
Henk Brinkman

18e eeuwse in Grou gemaakte kostbare klok gestolen

/in , , , /door

Grou / Delden – Uit kasteel Twickel in Delden (Overijssel) is in de nacht van zondag op maandag een klok met een waarde van vele tienduizenden euro’s gestolen. De inbrekers sloegen rond 02.00 uur toe door een luik en een raam forceren. Het blijkt dat het kostbare uurwerk ooit door de Grouster klokkenmakersfamilie Andriesse is gemaakt.

De Overijsselse politie meldt dat er buiten het kostbare uurwerk verder niets is gestolen. Verder schrijft de politie dat het hier gaat om een zeer bijzondere klok van hoge waarde. Deze waarde wordt geschat op vele tienduizenden euro’s.

Grou was in de 18de eeuw een belangrijk centrum van klokkenmakers. Al in 1726 bloeide deze industrie. In Grou werden de meer luxe en verfijnde klokken gemaakt.

HalbertsmasPleinKlokgevel

Waar nu het Kompas is, was vanaf de 18e eeuw de klokkenmakerij van de familie Andriesse gevestigd. Foto: Press4All

Klokkenmakers in Grou

Johannes Andriesse  (1719 – 1776) is de oudst bekende klokkenmaker. Van hem is bekend dat hij de eerste klokkenmaker in Fryslân is geweest, die naast stoeltjes- en tafelklokken, de staartklok in de handel bracht. Het huis aan het Halbertsma’s Plein 13, waar hij en zijn tweede vrouw Anderske Klases hebben gewoond, is herkenbaar aan de top van het halsfront waarop hun voorletters (I. A. en A. K.) staan aan weerszijden van een tafelklok en het jaartal 1764.

Klokgevel met kenmerkende klok als herkenningspunt van de klokkenmakerij

Klokgevel met kenmerkende klok als herkenningspunt van de klokkenmakerij. Foto: Press4All

Van 1752 tot 1820 hebben in dit pand drie generaties klokkenmakers gewoond. Zoon Klaas Johannes Andriesse werd in 1761 geboren en van hem zijn ook verscheidene klokken bewaard gebleven. Van Johannes Klazes Andriesse, het derde geslacht in deze familie, werd bij zijn overlijden in 1820 vermeld dat hij ‘Meester Horologie- en uurwerkmaker’ was. Hoewel de familie Andriesse de bekendste familie klokkenmakers is geweest, waren zij zeker niet de enige.

Centrum van klokkenmakers

Tot een andere familie van klokkenmakers behoorde Rinse Durks, als zodanig al voor 1750 werkzaam en in 1787 overleden. Sipke Rinses, vrijwel zeker een zoon, overleed in 1830. Nog een bekende naam is Douwe Jelles Tasma, in 1753 geboren en overleden in 1845. In het tweede kwart van de 19de eeuw werden er waarschijnlijk alleen nog eenvoudige stoeltjes- en staartklokken gemaakt en hersteld. Omstreeks 1855 was de klokkenmakersindustrie definitief uit Grou verdwenen.

Bron: Dorpsarchief Grou en Leeuwarder Courant. Foto klok: Twitter kasteel Twickel.