Berichten

Detail van de rok met pompebled

Levensverhaal bevrijdingsrok Grou en elf andere gepresenteerd in Fries Verzetsmuseum

Grou – Vanaf donderdag 5 mei presenteert het Fries Verzetsmuseum De Bevrijdingsrok: Levensverhalen in lapjes. In deze halpresentatie worden de persoonlijke verhalen achter twaalf Friese bevrijdingsrokken getoond. Eén van die verhalen gaat over de bevrijdingsrok uit Grou. De moeder van Sjoerdtsje Meester (81 jaar) maakte de rok en droeg hem tijdens de bevrijding in april 1945 te Grou

Sjoerdtsje Meester met de bevrijdingsrok. Foto: Marleen Annema

De rokken en verhalen zijn verzameld door een openbare oproep die het museum in maart deed. Journalist Lieke van den Krommenacker en fotograaf Marleen Annema zijn door Friesland gereisd om de oorspronkelijke draagsters of hun (klein)kinderen met de rok te fotograferen en de bevrijdingsverhalen op te tekenen. Het eindresultaat is tot en met 12 juni te zien in de museumhal, een entreekaartje is niet nodig om de halpresentatie te bezoeken. De verhalen en rokken zijn ook online te bekijken via friesverzetsmuseum.nl/bevrijdingsrok.

Vrouwen emancipatie

Veel vrouwen vierden de bevrijding met een zelfgemaakte ‘bevrijdingsrok’, gemaakt van in de oorlog bewaarde lapjes stof en versierd met geborduurde herinneringen. Deze ‘Nationale Feestrok’, een uitvinding van de Amsterdamse verzetsvrouw Mies Boissevain-Van Lennep, werd een symbool voor de naoorlogse eenheidsgedachte, collectieve (rouw)verwerking en vrouwenemancipatie. Volgens Boissevain representeerde de rok ‘eenheid in veelheid, nieuw uit oud, opbouw uit afbraak en één dracht maak eendracht’. Voor de vervaardiging golden specifieke maakvoorschriften. Zo moest de zoom bestaan uit effen punten, die stonden voor ‘de hoogtepunten van ons volksbestaan’, zoals bevrijdingsdag. In de punten werden de data geborduurd waarop de rok was gedragen, zo was het idee.

Hilde meester en Akke Steneker tijdens 10 jaar bevrijdingsfeest in Grou.

Hilde Meester en Akke Steneker tijdens 25 jaar bevrijdingsfeest in Grou. Foto: Familie Meester

Sjoerdtsje meester (81), Grou

‘Mijn moeder heeft deze rok gemaakt, ik herinner me nog een dag dat ze ‘m droeg, waarschijnlijk op bevrijdingsdag. Bij de viering van 25 jaar vrijheid heeft onze dochter Hilde hem aangehad. Het is een heel werk geweest om ‘m te maken. Lapjes waren schaars; wij kregen garen opgestuurd van mijn tante Joan uit Engeland, de vrouw van mijn moeders broer: oom Piet. Hij was zeeman bij de koopvaardij, net als mijn pake. Ze hebben de hele oorlog gevaren, tussen Engeland en Amerika. Mijn pakes schip is nog gebombardeerd, gelukkig is hij gered. Tante Joan leeft nog, ze is 100 en stuurt me prachtige handgeschreven brieven. De bevrijdingsrok heb ik geschonken aan het museum Hert fan Fryslân. Heel mooi dat er nu weer even aandacht voor is.’

Bevrijdingsrokken uit collectie museum Hert fan Fryslan.

Bevrijdingsrok (links) uit het collectie museum Hert fan Fryslân. Foto: Press4All

Oproep

In het kader van Bevrijdingsdag 2022 ging het Fries Verzetsmuseum op zoek naar de nog overgebleven bevrijdingsrokken in Friesland. In maart startte het museum een zoektocht naar Friese bevrijdingsrokken. In een openbare oproep werden Friezen gevraagd om hun bevrijdingsrok aan te melden. Van ruim dertig aanmeldingen is een selectie gemaakt bestaande uit twaalf bevrijdingsrokken. Deze rokken zijn gefotografeerd met eigenaar en worden nu met verhaal getoond in de hal van het museum.

De Bevrijdingsrok: Levensverhalen in lapjes wordt gesteund door Stichting Friesland 1940-1945. 

Hilde meester en Akke Steneker tijdens 10 jaar bevrijdingsfeest in Grou.

Het verhaal van de bevrijdingsrok uit Grou

Grou – Veel vrouwen vierden de bevrijding met een zelfgemaakte ‘bevrijdingsrok’, gemaakt van in de oorlog bewaarde lapjes stof en versierd met geborduurde herinneringen. Het museum Hert fan Fryslân heeft zo’n rok in haar collectie. Deze ‘Nationale Feestrok’,  is een uitvinding van de Amsterdamse verzetsvrouw Mies Boissevain-Van Lennep. Het werd een symbool voor de naoorlogse eenheidsgedachte, collectieve (rouw)verwerking en vrouwenemancipatie. 

Redacteur Henk Brinkman van Grousters.nl ging samen met het museum Hert fan Fryslân op zoek naar het verhaal van die bevrijdingsrok uit Grou. Deze blijkt door de moeder van Sjoerdtsje Meester-Bruinsma uit Grou in april 1945 gemaakt.

Bevrijdingsrokken uit collectie museum Hert fan Fryslan.

Links de bevrijdingsrok uit collectie museum Hert fan Fryslân. Foto: Press4All

Bevrijdingsrokken

In het kader van Bevrijdingsdag 2022 speurt het Fries Verzetsmuseum naar de nog overgebleven bevrijdingsrokken in Friesland. Van de rokken en de verhalen achter de rokken wordt een presentatie gemaakt in de hal van het Fries Museum. Deze is vanaf mei gratis toegankelijk voor publiek.

Herinneringen

Zelf weet Sjoerdtsje, die toen vijf jaar was, niet heel veel meer van de bevrijding en de oorlog. “Alleen dat de mensen op straat dansten. En die ene keer dat er een vliegtuig laag overvloog in Grou en er allemaal lichtflitsen waren. Waarna mijn vader met met mij op zijn schouders naar huis rende. Ik was toen een jaar of drie en dat heeft grote indruk op mij gemaakt.” 

Detail van de rok met pompebled

Detail van de rok met pompeblêd. Foto: Press4All

Fryske flagge

De door moeder Leentsje Bruinsma-Ekema gemaakte rok ziet er uit als een bonte lappendeken van verschillende stukjes stof. Opvallend detail is een stuk van de Fryske flagge met de zo kenmerkende pompeblêden. “Mijn moeder heeft de gevoerde rok tijdens de bevrijding van Grou op 15 april 1945 gedragen. Later tijdens het het jubileumfeest van 25 jaar bevrijding in Grou heeft mijn dochter Hilde de rok nog gedragen. Nu is de bevrijdingsrok in het bezit van museum Hert fan Fryslân. Ik vind dat zulke voorwerpen bewaard moeten blijven voor het nageslacht.”

Koopvaardij

Pake Paul Ekema en oom Piet waren tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de koopvaardij. “Ze voeren tussen Engeland en Amerika. Het schip van pake is tijdens een bombardement onderweg naar Amerika gezonken. Gelukkig heeft hij het overleeft. Toen hij weer in Engeland arriveerde moest hij zelf zijn uniform bekostigen voordat hij weer ging varen. Oom Piet bleef na de oorlog in Engeland en trouwde daar met Joan Russel.” Met de inmiddels 100-jarig Joan heeft Sjoerdtsje nog altijd een warme band. “We zijn daar verschillende keren op vakantie geweest en schrijven regelmatig in het Engels brieven met elkaar. Joan heeft nog steeds een mooi handschrift”, vertelt Sjoerdtsje met enige trots over de nog steeds bestaande familiebanden van over Het Kanaal.

Hilde meester en Akke Steneker tijdens 10 jaar bevrijdingsfeest in Grou.

Hilde Meester (rechts) en Akke Steneker tijdens 25 jaar bevrijdingsfeest in Grou. Foto: Hilde Meester

Met de rok op de foto

In aanloop naar Bevrijdingsdag reizen journalist Lieke van den Krommenacker en fotograaf Marleen Annema door Friesland om de oorspronkelijke draagsters of hun (klein)kinderen met rok te fotograferen. Ze tekenen tevens de bevrijdingsverhalen op. Het eindresultaat is vanaf mei te zien in de hal van het Fries Museum, maar ook online via de website en social media. Heeft u een bevrijdingsrok bewaard, of kent u iemand met een bevrijdingsrok? Stuur dan een mail met naam, adres, foto en – indien bekend – het verhaal achter de rok naar communicatie@friesverzetsmuseum.nl. Of gebruik het formulier op friesverzetsmuseum.nl/bevrijdingsrok.